| << Poprzednie zdjęcie | Następne zdjęcie >> |
Dziś przyglądamy się skrzyżowaniu ulicy Krakowskiej z Placem Wolnica. Mamy do czynienia z dosyć starym archiwalnym zdjęciem (ponad 100 lat różnicy), więc nie dziwią wszystkie te zmiany, które od razu zauważamy. Ja chciałbym jednak najpierw zwrócić uwagę na kilka rzeczy, które pozostały przez ten czas niezmienne.
Zacznijmy od ulicy. Na żadnym ze zdjęć nie widać wprawdzie tramwajów, ale na obu widać tory. Myślę, że warto wspomnieć o tym detalu, bo nie są to byle jakie tory, ulicą Krakowską kursowały pierwsze tramwaje w Krakowie, wtedy jeszcze konne, a nie elektryczne. Nie są to jednak te same tory, które widzimy na zdjęciu, pierwsza linia tramwajowa była bowiem jednotorowa, a na zdjęciu wyraźnie widać już dwa tory.
Po lewej stronie zdjęcia widzimy malutki fragment kamienicy. Jest to narożna kamienica mieszcząca się na skrzyżowaniu ulicy Krakowskiej z ulicą Węgłową. Budynek powstał w latach 1837-1839, ma więc już 175 lat i naprawdę szkoda, że jest w aktualnie w takim stanie:
O jego historii możemy przeczytać na blogu kazimierz.blox.pl:
W zabytkowym acz nie wpisanym do rejestru zabytków budynku zajmującym narożnik przy ul. Węgłowej 1 / Krakowskiej 29 funkcjonował do II wojny światowej zajazd. W optymistycznych latach 80. XX wieku powstał pomysł, ba nawet funkcjonowała koncepcja architektoniczna utworzenia w całym kwartale ulic centrum hotelowo-konferencyjnego. Coś jednak ze stosunkami własnościowymi poszczególnych budynków nie było jak należy i pomysł upadł. A zabytkowy zajazd kazimierski urząd miasta oddał w lipcu 1999 roku w czterdziestoletnią dzierżawę Instytutowi Turystyki, który miał tu przeprowadzić generalny remont i budynek uruchomić. Remont miał być przeprowadzony w miarę szybko. Przez parę lat nie działo się jednak nic i gmina dzierżawę cofnęła. W 2004 roku budynek został wystawiony na sprzedaż. Komu i za ile, trudno powiedzieć, bo jawne i oficjalne informacje kończą się na uchwale Rady Miasta Krakowa z listopada 2004 roku pozwalającej na sprzedaż nieruchomości będącej własnością Gminy Miejskiej Kraków. Informacji o dalszych losach miejskiej własności już brak na stronach internetowych Urzędu Miasta. Należy jednak zwrócić uwagę, że w nieodległych czasach, gdy wydawało się, że kamienica przy Węgłowej 1 zyska gospodarza, wyremontowano tu jednak dach, a pokrywający kamienicę baner – reklama wskazywał, że prowadzone lub planowane są jakieś prace. Na tym jednak się skończyło.
Na archiwalnym zdjęciu widać też doskonale kościół, który teraz jest praktycznie cały zasłonięty przez narożną kamienicę. Jest to Bazylika Bożego Ciała, która stoi w tym miejscu i w tym kształcie mniej więcej od końca XV wieku (!).
Po prawej stronie, na aktualnym zdjęciu, widzimy natomiast fragment Ratusza Kazimierskiego, który jest oczywiście starszy niż nasze archiwalne zdjęcie, ale w momencie jego wykonania był po prostu trochę mniejszy i nie zmieścił się w kadrze. Pierwszy ratusz wybudowano w tym miejscu w 1414 roku, a na przestrzeni kolejnych wieków wielokrotnie go przebudowywano. Fragment, który widzimy po prawej stronie zdjęcia ma akurat dosyć ciekawą historię. Nie go na archiwalnym zdjęciu tylko dlatego, że został zburzony w 1875 roku podczas jednego z remontów, ktoś jednak zmienił zdanie i podczas kolejnego remontu (1962-66) zbudowano go od nowa. Kto wie, może w przyszłości znowu zniknie ;-)
Co wiemy natomiast o budynku w samym centrum zdjęcia? Tym który zmienił się najbardziej? Niewiele, zacytuję opis z profilu FB Archiwum Narodowego:
Przy północnym rogu dzisiejszego placu, to jest między wylotami ulic Krakowskiej i Bożego Ciała, średniowieczny mierniczy mierniczy wytyczył 6 regularnych działek. Od połowy wieku XVI aż po w. XVIII mamy tu jednak tylko 5 własności. Pierwszą z nich, przy narożniku ul. Krakowskiej, a więc w rejonie dzisiejszej kamienicy nr 2, zajmował w 1550 r. dom kuśnierza Jana. Na początku w. XVII właścicielem jest radny Andrzejowicz, później inny radny Sikorski. Przed najazdem szwedzkim pojawia się tu „kamienica Sapalińska”, „spustoszała” po najeździe; jej nazwa utrzymuje się do początku w. XVIII. W końcu w. XVIII właścicielem był zamożny przedstawiciel rady miejskiej Szymon Rotkiewicz”. (Ulice i place krakowskiego Kazimierza, s. 174).
Już po publikacji tego odcinka Archiwum Narodowe w Krakowie umieściło na Facebooku inne zdjęcie widocznego w centrum budynku:
Bardzo ciekawe zdjęcie. Podziwiam za odnalezienie tylu faktów! Nie miałam pojęcia, że ta część ratusza była tak przebudowywana.
jaki dwuspadowy dach, jaka kostka….
Ta ostatnia fotografia opisana jako dodana juz po ukazaniu się artykułu to nie jest fotografia tej kamienicy, której artykuł dotyczył. Najprawdopodobniej to kamienica na rogu ul. Józefa i Krakowskiej.
#92 gdzie tam! Ostatnie zdjęcie na tej stronie przedstawia nieistniejący budynek stojący w miejscu dzisiejszego przystanku i skweru u wylotu Meiselsa. Adres ul.Krakowska 12. Trzy szczegóły które mi się nie zgadzały 1) zbyt ciasna/ciemna ulica po prawej stronie zdjęcia aby to byl przesmyk pomiędzy skrzydłem ratusza (notabene wtedy nie istniejącego, więc jeszcze bardziej sie nie zgadza). 2) budynek wysunięty w ulicę z ładne 2-3 metry w tosunku do kaminicy za nim. 3) fasada z adresu Krakowska 10 wierciła mi dziurę w głowie „skąd ja ją znam!” sprawdziłem na Streetview i faktycznie jako dziecko wiele razy ją widziałem stojąc na przystanku, wracając od babci. W latach 70-tych na bocznej ścianie 10-ki był jeszcze zarys dachu 12-stki budzący w mojej głowie dziecka różne domysły I irytujące pytania do rodziców. Spróbuję tknąć ANK aby poprawili opis skoro faktycznie tak jest na FB.
dokładnie!
#92 gdzie tam!
Człowieku, nie masz racji. Ja się wychowałem pod „14” czyli w kamienicy właśnie na rogu Krakowskiej i Meiselsa.
Obecnie istnieje jako ostatnia od strony skrzyżowania z Dietle kamienica numer 10. Nie ma w ogóle numeru 12 a za skwerem u wylotu Meiselsa jest już „moja” kamienica nr 14.
To co na zdjęciu to wylot ul. Józefa, a ostatnia kamienica ma numer 20 i mieści się w niej piekarnia pp Gądek.
Co do torów tramwaju konnego, to należy też wrócić uwagę na węższy rozstaw szyn.