| << Poprzednie zdjęcie | Następne zdjęcie >> |
Z widoczną na archiwalnym zdjęciu figurą Matki Bożej Łaskawej związane są przynajmniej dwie ciekawostki. Po pierwsze, dość często zmieniała ona swoje położenie. Pierwotnie była umieszczona na bramce prowadzącej na cmentarz wokół kościoła Mariackiego. Stamtąd w 1796 roku została przeniesiona na ul. Kapucyńską, gdzie została osadzona na kolumnie stojącej na środku drogi. Jak widać na aktualnym zdjęciu, ani kolumny, ani posągi w tym miejscu jednak nie ma. W 1941 roku Niemcy musieli dojść do wniosku, że kolumna z posągiem na środku drogi to nie jest praktyczne rozwiązanie i przenieśli Matkę Boską Łaskawą na koniec ulicy Jagiellońskiej, na tyły Collegium Novum. Tam figura stoi do dziś. W 2007 roku została uszkodzona przez spadające drzewo, ale po renowacji wróciła na swoje miejsce.
[sc:duza_reklama]
Druga ciekawostka wiąże się z pierwszą lokalizacją posągu, czyli z cmentarzem przy kościele Mariackim. Nigdy nie przyszło mi do głowy, że w obrębie Rynku Głównego w Krakowie funkcjonował cmentarz. Tak jednak było do końcówki 18 wieku:
Został założony w 1222 r. w tym samym czasie co kościół, a zlikwidowany w 1796 r. ze względu na biskupi zakaz grzebania zmarłych w obrębie murów z 1795 r. oraz ze względu na wprowadzenie w 1797 r. przez Austriaków nowych przepisów sanitarnych zakazujących pochówków w granicach miasta. Na terenie cmentarza odbywali karę kuny drobni przestępcy, jawnogrzesznice, opilcy i bluźniercy. Kuna była umieszczona przy wychodzących na cmentarz drzwiach kościoła Mariackiego (zachowana). W kościelnej kruchcie znajdowała się również niewielka cela więzienna, której zakratowane okienko wychodziło na cmentarz. Miało to wywołać skruchę u przebywających w niej więźniów skazanych za niewielkie wykroczenia. Na terenie cmentarza wznosiła się też „latarnia zmarłych”, czyli kolumna, na szczycie której w nocy płonęło światło. Aktualnie na miejscu cmentarza znajduje się plac Mariacki z fontanną, która stanowi kopię jednej z postaci z Ołtarza Mariackiego.
Niegdyś cmentarze lokowane były przy każdym kościele, nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Jednak w wieku XVIII/XIX rozrost populacji oraz wzrost świadomości higienicznej spowodował, że zaczęto zamykać cmentarze przykościelne, które po setkach lat pochówków stawały się poważnie przepełnione. Szczątki zmarłych przenoszono wtedy w inne miejsce, najczęściej na nowe cmentarze, ulokowane z dala od miasta. Znane są jednak bardziej makabryczne rozwiązania, na przykład sławna kaplica w Kutnej Horze (Czechy), gdzie wydobyte z cmentarza kości posłużyły do wystroju wnętrza kościoła. W Paryżu natomiast w XVIII wieku masowo zlikwidowano kilkanaście przepełnionych cmentarzy przykościelnych, kości zmarłych (w sumie kilka milionów szkieletów) przenosząc… do nieczynnego kamieniołomu znajdującego się pod powierzchnią miasta. Dzisiaj jest to jedna z atrakcji turystycznych Paryża.
http://en.wikipedia.org/wiki/Paris_Catacombs
Na ul. Kapucyńskiej 2 (to ten budynek widoczny po prawej stronie zdjęcia – tu jego pełniejsze ujęcie – http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/56973/c01b5213473be41ff0d3e86543d1ca50/) w czasie IIWŚ była jedna z siedzib niemieckich służb bezpieczeństwa (nie wiem dokładnie jaka to była formacja) – może dlatego nie chcieli w tym miejscu figury Matki Boskiej Łaskawej.
NAC podaje, że była to dyrekcja niemieckiej policji – http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/10500/96c7a14327267f041ab18b1ed8f031a9/ (w czerwcu 1941 r. figura Matki Boskiej jeszcze tam stała) – ale z uwagi na to, że spotkałem wiele opisów NAC, które zawierały błędy to sprawa jest do ew. sprawdzenia.
Po IIWŚ, co było regułą, budynki niemieckich służb zajęli Sowieci lub powstające pod ich nadzorem urzędy bezpieczeństwa publicznego. Wtedy ten budynek był siedzibą Miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie.
http://www.slady.ipn.gov.pl/sz/projekt-naukowo-badawc/wojewodztwo-malopolski/krakow/5694,dok.html
MUBP w Krakowie istniał od stycznia do grudnia 1945 r.
http://ipn.gov.pl/strony-zewnetrzne/wystawy/twarze_krakowskiej_bezpieki/content/plansza_33.html
Potem w strukturach UB miejskie urzedy zlikwidowano i funkcjonariusze zostali przeniesieni do WUBP, gdzie z „sukcesami” kontynuowali swoją zbrodniczą służbę.
Tata trochę mi opowiadał o tej figurze. Np. w związku z tym, że była przenoszona niektórzy nazywali ją Matką Boską Wysiedloną. Ciekawostką jest też, to że w rękach dzierży (w prawej berło – symbol władzy, w lewej strzały).
Tata twierdzi, że okupanci przenieśli ją bo zawadzała na drodze dojazdowej do szkoły , która była przekształcona w koszary ( to był pretekst, bo tak naprawdę to nie pasowała jako Matka Boża Łaskawa przed budynkiem policji.